Warren Buffet cho rằng việc đánh giá chất lượng quản lý là một trong những tiêu chí quan trọng nhất trong các quyết định đầu tư, thậm chí còn quan trọng hơn các thước đo tài chính và giá trị thực của doanh nghiệp. Theo ông, ông chỉ mua doanh nghiệp đó nếu ônh tin tưởng vào ban lãnh đạo hiện tại, ông tin tưởng vào phương thức hiện có của doanh nghiệp này. Ở Buffet, con người là điều quan trọng nhất. Một cá nhân đầu tư bị thiếu kinh nghiệm tiếp xúc với mọi người, tham gia vào một thị trường đầy cạm bẫy như thị trường chứng khoán, không dễ để đánh giá khả năng của ban lãnh đạo.
Khi lựa chọn đầu tư ngoài việc tìm kiếm những doanh nghiệp có chiến lược kinh doanh tốt, doanh thu đạt lợi nhuận, không nợ nần quá nhiều và khả năng lãnh đạo cũng rất quan trọng. Nếu không, robot có thể giúp mọi người tìm thấy những cổ phiếu tuyệt vời. Sẽ dễ dàng ngủ ngon hơn khi chúng ta tin tưởng những người mà chúng ta làm việc cùng. Và những câu hỏi dưới đây nhằm hỗ trợ các nhà đầu tư đánh giá một cách chính xác hơn về ban lãnh đạo.
Mục Lục
Ban lãnh đạo – Họ là ai?
Ban lãnh đạo là những người đứng đầu doanh nghiệp. Là người đưa ra các quyết định quan trọng (cuối cùng) cho hoạt động của doanh nghiệp. Ở một doanh nghiệp, ban lãnh đạo sẽ bao gồm:
- Hội đồng quản trị.
- Ban giám đốc.
- Ban kiểm soát.
Ban lãnh đạo giỏi sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ có được sản phẩm tốt mà còn nắm bắt kịp thời những cơ hội đầu tư, ngược lại ban lãnh đạo yếu kém không những làm mất đi cơ hội đầu tư hấp dẫn, mà còn có thể khiến sản phẩm tốt thất bại trên thị trường.
BLĐ có năm giữu phần lớn cổ phần tại doanh nghiệp họ đang điều hành?
Ngoại trừ nhóm doanh nghiệp Nhà nước, NĐT cần xem các lãnh đạo cấp cao có đang nắm giữ (đáng kể) cổ phần tại doanh nghiệp mà họ điều hành hay không? Bởi khi đó, lợi ích của họ sẽ gắn chặt với lợi ích doanh nghiệp. Bên cạnh đó, NĐT cũng nên tìm hiểu doanh nghiệp có cổ đông lớn là các tổ chức; quỹ đầu tư độc lập (đối trọng với nhóm cổ đông BLĐ. Tránh việc tư lợi cá nhân) hay không? Có bao nhiêu tổ chức đang nắm giữ cổ phiếu doanh nghiệp, số lượng cổ phiếu nắm giữ có tăng thêm gần đây?
BLĐ nên có những kế hoạch gì để tăng trưởng?
Câu hỏi này giúp đánh giá tầm và tài của BLĐ. Tăng trưởng bền vững luôn là thách thức cho bất cứ ai đứng đầu doanh nghiệp. Để làm được điều đó, BLĐ cần có tầm nhìn chiến lược. Để đánh giá BLĐ, hãy xem kế hoạch kinh doanh (ngắn hạn – dài hạn), định hướng phát triển của doanh nghiệp. Mục tiêu là phải tạo ra sự tăng trưởng giá trị doanh nghiệp qua các năm. Song song đó, khả năng thay đổi chiến thuật (kế hoạch) nhanh chóng khi doanh nghiệp có những dấu hiệu xấu cũng cần được quan tâm, bởi thị trường luôn biến động và vì thế, BLĐ cần có sự linh hoạt để cân bằng và đối phó với những tình huống ngoài dự tính.
Liệu BLĐ có các giao dịch lớn với các bên liên quan, thành viên gia đình không?
Tình trạng BLĐ làm giá cổ phiếu, đưa mức giá vượt quá giá trị của doanh nghiệp vẫn tồn tại. Bằng mọi cách, họ chỉ muốn “dụ” những cổ đông ngắn hạn, không hiểu gì về bản chất của doanh nghiệp, nhằm trục lợi. Hãy xem BLĐ có các giao dịch lớn với các bên liên quan, thành viên gia đình. Khi tham gia đầu tư, nhà đầu tư phải thực sự hiểu mô hình kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó là rủi ro đi kèm. Với những doanh nghiệp có “tiếng xấu”, tốt nhất nên tránh xa. Dù bạn có thể thấy giá cổ phiếu liên tục tăng.
BLĐ có thực hiện đúng những lời hứa và kế hoạch họ đặt ra trong nhiều năm không?
Kiểm tra các BCTN xem BLĐ có thực hiện đúng lời hứa và kế hoạch mà họ đặt ra cách đây nhiều năm không? Bởi lãnh đạo không phải để nói những lời đao to búa lớn mà cần hành động. Vai trò lãnh đạo có thể bắt đầu từ việc đưa ra một tầm nhìn. Nhưng việc thực hiện mục tiêu, tầm nhìn đó ra sao mới định nghĩa thành công của người lãnh đạo. Đôi lúc, lời hứa hay kế hoạch không được thực hiện như mong đợi. Khi đó, cách giải quyết của BLĐ sẽ giúp chúng ta đánh giá được đây có phải là một nhà lãnh đạo thực thụ?
Lãnh đạo doanh nghiệp có trung thực, thẳng thắn, công bằng và minh bạch?
Warren Buffett đã từng nói: Khi tuyển người, tôi thường tìm kiếm các ứng viên có 3 phẩm chất sau: chính trực, thông minh và tràn đầy năng lượng. Và nếu không đạt tiêu chí đầu tiên thì hai cái sau sẽ phá hủy doanh nghiệp của bạn. Như vậy, rõ ràng sự chính trực là yêu cầu đầu tiên khi đánh giá một con người.
Ban lãnh đạo cần phải trung thực khi nói tới các vấn đề của doanh nghiệp. Thẳn thắn chia sẻ với nhà đầu tư những mặt thuận lợi và khó khăn chung của ngành. Bản chất mô hình doanh nghiệp, chính sách liên quan… Việc giấu đi những điểm bất lợi và chỉ nói đến những điều tuyệt vời, là điểm chung của những doanh nghiệp xấu. Bên cạnh đó, họ phải coi cổ đông như những đối tác, phải đối xử công bằng với cổ đông qua việc cung cấp thông tin chứ không nên ưu tiên những cổ đông lớn hay sân sau của mình. Hãy xem doanh nghiệp bạn đang tìm hiểu:
- Có trình bày đầy đủ, chi tiết các khoản mục trong thuyết minh Báo cáo tài chính không?
- Có cập nhật báo cáo hoạt động kinh doanh hàng tháng trên website không?
- Có từng điều chỉnh lớn số liệu sau khi công bố báo cáo tài chính hay không?
- Ban lãnh đạo có khách quan và thẳng thắn với hiệu quả kinh doanh thể hiện trên các báo cáo và thông cáo báo chí không?
- Ban lãnh đạo có trung thực, thẳng thắn chia sẻ với cổ đông trong Đại hội cổ đông hay không?